Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimendua.- Ezagutzen ari garen pandemiaren azken olatuak, kutsatzeen hazkunde izugarriarekin, areagotu baino ez ditu egin egoitzetan, lehen mailako arretan eta ospitaleetan urrutitik datozen arazoak; izan ere, Aldundiak, Osakidetza, Osasunbidea eta Gasteizko eta Iruñeko gobernuak ez dira gai izan egoera eraginkortasunez konpontzeko, neurri handi batean, beren politikek eragindako baliabide, giza baliabide eta materialen murrizketaren ondorioz.

Iritzi orokorra dago euskal herritarrengan — Iritzi inkesta batzuen arabera, biztanleriaren % 95ek —Osakidetzak eta Osasunbideak eta horiek zuzentzen dituzten gobernuek prebentzio- neurriak hartu dizkigutela, eta osasun publikoa ez dutela planifikatu edo antolatu olatu horri erantzuteko eta geldiarazteko eta gutxieneko arintze bat egiteko. Arazoak urrutitik datoz, eta Covid-19aren lehen faseak eta gogorrenak ez die balio izan prestatzeko eta olatuel aurre egiteko.

Egia esan, arrazoi asko dituzte kritika eta nahigabe hori adierazteko. Odakidetzak, iazko udan aplikatu zuten ereduari jarraituz, EAEko 62 anbulatorio, osasun-zentro edo kontsultategi baino gehiagoren ordutegia berriro murriztea erabaki du. Neurri ohikoena da 17:00etan itxiko dituztela, eta ez 20:00etan, baita batzuetan arratsaldeko 3:00etan ere.

Urrian desegin ziren 4.000 profesional sanitarioak berreskuratu beharrean, 1.000 baino gutxiago kontratatu ditu berriro. Horrek kolapsoa eragin du osasun publiko osoan, eta jende asko joan da aseguru pribatuak egitera edo test antigenoak edo PCRak egitera prezio eskandalagarriekin forratzen ari diren klinika pribatuetara.

Eta gertaturiko azken gauza da protokolo bat ezartzea, jende guztia automedikatu, autokonfinatu eta kontaktua duten pertsona guztiekin miaketa-lanak egin ditzan. Horrela, Lehen Mailako Arretako zentroetara positiboa eman duten eta sektore kalteberetako kide diren pertsonak baino ez dira joango. Protokolo honek, bereziki, bakarrik bizi diren adineko pertsonak arretarik gabe uzten ditu.

Nafarroan ere antzeko egoera dago. Kolapso osoa lehen mailako arretan eta SOS Nafarroaren 112. zenbakian, ezin baitie erantzunik eman Covid-etik jasotzen dituzten milaka eta milaka deiei; beraz, ehunka pertsona —Egun batzuetan milaka— Erantzunik eta arretarik gabe geratzen dira. Eta Nafarroan egun guztietan hartutako neurriak EAEn ezarritakoen ia antzekoak dira. Izan ere, bi erkidegoetako administrazioak koordinatuta egon dira antzeko neurriak ezartzeko.

Egoera nahiko kritikoa da. Herritarrek dagozkien babes-neurriak eta osasun-segurtasunekoak beren gain hartzea beharrezkoa da, eta ondo dago. Baina neurri serio eta eraginkorrak hartzearen arduradun nagusiak Osakidetza, Osasunbidea eta Gasteizko eta Iruñeko gobernuak dira. Ezin da horrela jarraitu.

Beharrezkoa da protesta egitea, eta indarrez gainera, modu ireki, bateratu, plural eta errespetuzkoan, erakundeek premiazko neurriak har ditzaten egoera hori geldiarazteko. Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimendua oso kezkatuta dago egoera lazgarri honen aurrean, eta prest dago —Aspalditik egiten ari garen bezala— Erakundeel irmoki eskatzen dien ekimen orori babesa eta lankidetza emateko: dagoeneko balio duela; osasun baliabideetan eta plantilletan inbertsio ekonomikoko neurriak har ditzatela behingoz egoera hau geldiarazteko.